Chẳng biết viết gì, thơ thì càng không có chút cảm xúc nào, có hẳn "máy sản xuất thơ" còn chẳng biết làm, đọc thơ thì như đi vào rừng rậm, nhiều chuyện ngang tai trái mắt của xã hội chẳng muốn đưa lên đây dễ làm các "bọ" già tăng sông. Thôi thì lấy âm nhạc chia sẻ một khoảng lặng yên bình. Bài này đã được sưu tầm và biên tập đã lâu, đăng lại chia sẻ cùng mọi người.
El Cóndor Pasa - Tâm hồn Inca
Sưu tầm & biên tập
Nếu ai đã từng là "con nghiện" Paul Mauriat, chắc chắn phải biết đến giai điệu " El Cóndor Pasa". Nếu được hỏi, có lẽ rất ít người Việt Nam có thể nói được họ biết gì về bản nhạc này, một bản nhạc có nguồn gốc từ đất nước Peru tận Nam Mỹ xa xôi và càng ít người có thể nói được điều gì về nền văn minh Inca rực rỡ một thời mằm ở trung tâm Peru ngày nay.
Nhưng giai điệu của El Cóndor Pasa (Con đại bàng bay qua) rất quen thuộc đối với người Việt Nam, nhất là giới trẻ. Có thể nói không một bạn trẻ nào không biết đến giai điệu này, dù có thể không hề biết đó là biểu tượng âm nhạc của Peru.
Bài hát El Cóndor Pasa nguyên là một trích đoạn của vở zarzuela El Cóndor Pasa (một thể loại opera của các nước nói tiếng Tây Ban Nha) được nhạc sỹ người Peru Daniel Alomía Robles sáng tác năm 1913, dựa trên một bài dân ca tiếng Quechua của người Inca (một dân tộc da đỏ ở Nam Mỹ). Vào năm 2004, chính quyền Peru đã quyết định nâng ca khúc này lên hàng di sản văn hóa quốc gia. Như vậy "El Cóndor Pasa" ra đời đã 100 năm.
Kiệt tác kiến trúc Machu Picchu, tàn tích của đế chế Inca, một trong bảy kỳ quan thế giới, niềm tự hào của Peru
Giống như con người, mỗi một tác phẩm nghệ thuật cũng có số phận của riêng nó. Có những con người hoàn toàn vô danh, sau một sự tình cờ bỗng trở thành nổi tiếng. "El Cóndor Pasa" cũng vậy, không phải là ngay lập tức được yêu thích. Vào thập niên 1960, mãi hơn 50 năm sau khi Robles sáng tác "El Cóndor Pasa", Paul Simon (một nhạc sỹ kiêm ca sỹ) tình cờ nghe một nhóm nhạc trình bày bản nhạc này ở Paris. Ông bị lôi cuốn và viết lời tiếng Anh cho bài hát với tựa "I’d rather be". El Cóndor Pasa (I’d rather be) do song ca Simon và Garfunkel trình bày được xếp hạng 18 trên bảng xếp hạng Billboard Pop Singles mùa thu năm 1970 và từ đó đến nay là một trong những bài hát quen thuộc với thế giới. Ở Việt Nam bản thu này chưa phổ biến mà El Cóndor Pasa được biết đến chủ yếu thông qua dàn nhạc hòa tấu Paul Mauriat, hòa tấu guitar v.v.
Nghe El Cóndor Pasa với tiếng sáo dập dìu, tiếng guitar đệm như mô phỏng nhịp vỗ cánh của đại bàng cảm thấy tâm hồn như đang bay bổng trên những đỉnh núi hùng vỹ đầy mây mù của dãy Andes, cách xa cuộc sống phàm tục thường ngày, làm cho tâm hồn trở nên cao thượng hơn.
Nghe El Cóndor Pasa như có một nỗi buồn, nỗi buồn hoài cổ day dứt. Như tiếng thở dài của một tâm hồn da đỏ chất phác trước thế giới đầy dối trá và bon chen, muốn được trở về với thế giới xưa kia. Có lẽ, đó là niềm tiếc thương Đế chế Inca hùng mạnh một thời, đế chế lớn nhất của châu Mỹ thời tiền Colombo với văn minh Inca từng vô cùng rực rỡ. Người Inca thậm chí đã xây Machu Picchu, một kiệt tác về kiến trúc, được xem là một trong bảy kỳ quan của thế giới. Nhưng rồi đế chế Inca rơi vào nội chiến. Lợi dụng sự kiện này năm 1533, người Tây Ban Nha xâm lược. Đế chế Inca sụp đổ. Mặc dù vậy, ngày nay văn hóa Inca vẫn tồn tại.
Nghe El Cóndor Pasa, ngạc nhiên về sự diệu kỳ của âm nhạc. Dù cho con người sống cách xa nhau cả về mặt địa lý lẫn thời gian, không gian, không hề biết về đất nước của nhau nhưng tâm hồn đều có những trăn trở giống nhau.
Nghe El Cóndor Pasa, ngạc nhiên về sự diệu kỳ của âm nhạc. Dù cho con người sống cách xa nhau cả về mặt địa lý lẫn thời gian, không gian, không hề biết về đất nước của nhau nhưng tâm hồn đều có những trăn trở giống nhau.
Nghe bản tiếng Tây Ban Nha của danh ca Placido Domingo theo phong cách opera:
Đọc và nghe thêm: 100 năm El Cóndor Pasa : Hoài hương tâm hồn Inca
Nghe phần Audio dưới đây của Tuấn Thảo RFI:
Phần lời gốc tiếng Quechua:
Yau kuntur llaqtay orgopy tiyaq
Maymantam gawamuhuakchianqui,
kuntur kuntur
Apayllahuay llaqtanchikman,
wasinchikman chay chiri orgupy,
Kutiytam munany
kuntur kuntur.
FUGA:
Kuzco llaqtapyn plazachallampyn
suyaykamullaway,
Machupicchupy Huaynapicchupy
purikunanchiqpaq.
Phần lời tiếng Anh của Paul Simon:
I’D RATHER BE
I’d rather be a sparrow than a snail
Yes I would. If I could,
I surely would.
I’d rather be a hammer than a nail.
Yes I would. If I only could,
I surely would.
Away, I’d rather sail away
Like a swan that’s here and gone
Its saddest sound
I’d rather be a forest than a street
Yes I would. If I could,
I surely would.
I’d rather feel the earth beneath my feet
Yes I would. If I could,
I surely would.
Nguồn tham khảo: http://en.wikipedia.org/wiki/El_C%C3%B3ndor_Pasa_%28song%29
http://www.vietgle.vn/diendan/showthread.php/41206-100-nam-El-Condor-Pasa-Hoai-huong-tam-hon-Inca
Nguồn tham khảo: http://en.wikipedia.org/wiki/El_C%C3%B3ndor_Pasa_%28song%29
http://www.vietgle.vn/diendan/showthread.php/41206-100-nam-El-Condor-Pasa-Hoai-huong-tam-hon-Inca
Tui tin là lời của nó rất hay, dưng mà ...
Trả lờiXóaVNQ làm ơn dịch qua tiếng ta dùm (dịch ý thôi) chứ tiếng Tây, Bồ mà ngó (đọc đâu có được) thì nỏ hiểu ra răng.
Mong bác thông cảm. Tiếng Anh em còn "mít đặc", bác kêu em dịch từ tiếng Quechua thì em pó tay rồi. Nhưng nhờ anh Gúc tìm được hộ đoạn dịch sau:
XóaPhần lời gốc tiếng Quechua:
"Yau kuntur llaqtay orgopy tiyaq
Maymantam gawamuhuakchianqui,
kuntur kuntur
Apayllahuay llaqtanchikman,
wasinchikman chay chiri orgupy,
Kutiytam munany
kuntur kuntur.
FUGA:
Kuzco llaqtapyn plazachallampyn
suyaykamullaway,
Machupicchupy Huaynapicchupy
purikunanchiqpaq."
Dịch:
"Hỡi đại bàng oai nghiêm
Chúa tể bầu trời, hãy đưa ta về cố hương
Ở trên dãy Andes
Hỡi đại bàng oai nghiêm.
Ta muốn quay về cố hương
Để được ở bên những người anh em Inca
Đó là những gì ta thương nhớ nhất.
Hỡi đại bàng oai nghiêm.
ĐỒNG CA:
Hãy đợi ta ở Cusco, ở quảng trường chính
Và chúng ta có thể đi dạo
Ở Machu Picchu và Huayna Picchu".
Trong bài có đoạn audio của Tuấn Thảo đăng trên RFI giới thiệu về El Cóndor Pasa cũng rất hay, lại có cả "El Cóndor Pasa" lời Việt nữa, nghe cũng "lạ tai". May ko nhờ anh Gúc dịch phần lời tiếng Anh của Paul Simon, nếu không lại được bữa cười bể bụng, tiếng Quechua thì Guc cũng pó tay rồi.
Cám ơn nhiều. Chú giỏi thiệt.
Trả lờiXóaNgười Inca thì vĩ đại rồi, chỉ dở cái vụ tế thần linh, moi tim cả hai chục vạn người.
Kể ra chi tiết moi tim 200 nghìn người, về mặt kĩ thuật thi công, là rất không đơn giản như 2 người.
Trả lờiXóaYên tâm đi, Hữu Thành.
Trả lờiXóaNhiều nhà khoa học đã nghi ngờ người Tây ban nha viết nhầm trong du ký, ví dụ 200, 2.000, 20.000 thì viết thành 200.000, tóm lại là không ai tin con số này.
Tuy nhiên, nhân một lần tui coi trên TV (hình như kênh Khám phá thì phải) thì được biết, có một nhóm các nhà hỗn hợp Mỹ đã:
1/ Khẳng định là hồi đó mổ thì nhiều rồi, nhưng lai rai thôi. Tuy nhiện đã có một đợt tế lễ đại quy mô kéo dài, tiến hành tại tất cả các đỉnh Kim tự tháp trong vùng này.
2/ Tiếp theo, họ phân tích: Với tổng số điểm hành lễ (hình như 26 điểm), để mổ hết 200.000 người thì:
2-1/ mỗi ca mổ tim chỉ được mần trong 5 phút và không có thời gian nghỉ giữa ca,
2-2/ Người bị mổ phải tự nguyện (tự mình leo lên Tháp, không bị trói, tự nằm xuống bệ mổ và thả lỏng - chữ cưỡng lại thì ... tới Tết Công gô).
2-3/ Họ bèn mua một mớ "cơ thể mô phỏng" (chuyên phục vụ cho việc thực tập mổ xẻ, cấu trúc và "độ bền" y như cơ thể người thật) để mổ thử. Bác sỹ mổ theo cách mở xương sườn, cắt thịt cho lòi tim ra rồi ... xoẹt tim. Kết quả là mỗi ca phải mất 15 phút. Mổ xong phải nghỉ một chập mới hồi được sức.
Chết mẹ rồi anh Tây ban nha ơi, số 200.000 sai toét tòe loe.
2-4/ Bỗng có một đ/c, hình như bên cơ khí, thành viên đoàn nghiên cứu, đề nghị: chẳng cần mổ làm mẹ gì cho mệt, các ông chỉ việc rạch ngang 1 nhát ở ohía dưới xương sườn (vùng cơ hoành thì phải), đẩy dao lên là lòi tim, ngoáy nhát nữa là lôi tim ra.
Bác sỹ làm theo, té ra chỉ mất nhõn 3 phút. Bác sỹ nói ấy là chưa quen tay, chứ mần vài ca, quen rồi thì chắc chỉ 2 phút.
Mà họ không mổ bằng dao mổ thời nay đâu nhé, họ mổ bằng dao đá núi lửa - đúng truyền thống Inca.
Vậy là về vấn đề thời gian đã được bỏ phiếu thuận.
3/ Về sự tự nguyện của nạn nhân thì sao? Các bố không lí giải được thì cũng bằng Zê rô:
Té ra hồi đó, người da đỏ có tư duy giông giống như anh Samurai cực đoan bên Nhật bổn, tức đánh lộn mà bị thua thì chết còn sướng hơn sống.
Anh Samurai cực đoan thì tự mổ bụng, chết vinh hơn sống nhục.
Anh da đỏ thì "nhường" việc thực hiện cho đối thủ. Tui nghĩ biết đâu trong lúc leo lên Kim tự tháp, ảnh đã hát vang bài ... bài gì ấy nhỉ, à ... bài "Tâm hồn Inca".
Ấy là TV nó nói vậy, nỏ phải tui mô.
Kính.
Về chuyện "moi" tim, có lẽ nhờ cậy bác sĩ VCP chỉ giáo thêm. Các bọ chuyển đề tài cũng hay rứa! :)
Trả lờiXóaEl Condor Pasa…đại bàng xoải cánh
Trả lờiXóaBay về đâu, bạn hỡi Kuntur?
Cánh chim trĩu nặng những nỗi niềm xa nhớ
Thấm đậm chất Inca buồn man mác chơi vơi…
Đại bàng thân yêu ơi, dù cách xa vời vợi
Dù phải qua những năm tháng lửa bỏng, nước sôi
Cánh chim đại bàng đã mang tới muôn nơi
Bản tình ca tuyệt diệu về Pê ru nước bạn
El Condor Pasa - tâm hồn trong sáng
Tuyệt vời lắm El Condor Pasa
Hữu Thành.
Trả lờiXóaCũng có thể cả tui cũng nhớ nhầm, 20.000 nhớ thành 200.000, tuy nhiên chương trình thử nghiệm nói trên thì ... có thiệt, số phút của mỗi ca thử nghiệm móc tim thì nhớ đúng.
Vậy đó, đúng/sai, nhớ/quên là một khái niệm không có ranh giới rõ ràng.